Anticonceptiepil (combinatiepil)
De anticonceptiepil is een klein pilletje dat hormonen aan het lichaam afgeeft. De pil neem je dagelijks rond hetzelfde tijdstip in, daarna heb je een pilvrije week. Dus: 3 weken lang de pil op hetzelfde tijdstip slikken, daarna 1 week niet. Bij goed gebruik is de pil voor 99% betrouwbaar. Meestal wordt met ‘de (anticonceptie)pil’ de combinatiepil bedoeld, die zo heet omdat deze pil twee verschillende hormonen – oestrogeen en progestageen – bevat. De hormonen in de pil voorkomen een eisprong en daarmee een zwangerschap.

Het gebruik van de (combinatie)pil kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• geen borstvoeding geeft
• dagelijks aan de pil wilt en kunt denken
• de pil in principe elke dag wilt en kunt slikken (dus niet vergeten)
• invloed wilt uitoefenen op je maandelijkse bloedingen (mogelijkheid om te verschuiven).

De minipil
De minipil is een anticonceptiepil die alleen een progestageen hormoon afgeeft. De minipil moet je elke dag slikken. Er is geen pilvrije week. Bij goed gebruik is deze pil voor 99% betrouwbaar.

Het gebruik van de minipil kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• borstvoeding geeft en aanvullende, betrouwbare anticonceptie wenst
• de minipil elke dag wilt en kunt slikken
• het niet erg vindt dat de bloedingen (zeker in het begin) onregelmatig of onvoorspelbaar zijn en je menstruatie soms vermindert of zelfs stopt

De anticonceptiepleister is een dunne, flexibele, pleister. Het geeft hormonen (oestrogeen en progestageen) af, waardoor je beschermd bent tegen zwangerschap. De pleister moet elke week worden vervangen. Bij goed gebruik is de pleister voor 99% betrouwbaar.

Het gebruik van de anticonceptiepleister kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• geen borstvoeding geeft
• één keer per week aan anticonceptie wilt of kunt denken
• het niet vervelend vindt een pleister op je huid te plakken die soms zichtbaar is
• invloed wilt uitoefenen op je maandelijkse bloedingen (mogelijkheid om te verschuiven)
• BMI niet hoger is dan 30 (zie ‘mijn gewicht’ op voedingscentrum.nl).

De anticonceptiering is een buigzame kunststofring die je zelf in je vagina brengt. De ring geeft hormonen (oestrogeen en progestageen) af, waardoor je beschermd bent tegen zwangerschap. De ring is bij goed gebruik 99% betrouwbaar. Je draagt de anticonceptiering drie weken, waarna je een ringvrije week inlast.

Het gebruik van de anticonceptiering kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• geen borstvoeding geeft
• niet elke dag aan anticonceptie wilt of kunt denken
• het niet vervelend vindt om de ring zelf in de vagina in te brengen
• invloed wilt uitoefenen op je maandelijkse bloedingen (mogelijkheid om te verschuiven)

Het hormoonstaafje is zo groot als een lucifer. Een verloskundige of huisarts brengt het staafje in de binnenkant van je bovenarm in. Daar kan daar drie jaar blijven zitten. Het staafje geeft dagelijks een progestageen hormoon af aan je lichaam. Deze methode is meer dan 99% betrouwbaar.

Het hormoonstaafje kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• borstvoeding geeft en aanvullende, betrouwbare anticonceptie wenst
• één keer in de drie jaar aan anticonceptie wilt of kunt denken
• het niet vervelend vindt dat het staafje zichtbaar kan zijn en te voelen is onder je huid
• het niet erg vindt dat bloedingen onvoorspelbaar zijn en je menstruatie vermindert of zelfs stopt

Je hebt mannen- en vrouwencondooms. Het meest bekend is het mannencondoom. Het vrouwencondoom is in Nederland nog niet zo bekend, maar wel betrouwbaar. Bij goed gebruik is de betrouwbaarheid van het condoom ongeveer 98%. Condooms zijn net na de bevalling een geschikte (tijdelijke) anticonceptiemethode. Daarbij verkleint het gebruik van een condoom de kans op een infectie. Kort na je bevalling is de kans op infecties hoger. Het condoom biedt hier ook bescherming tegen. Het is dus raadzaam om na de bevalling een condoom als (extra) voorbehoedmiddel te gebruiken.

Het (tijdelijk) gebruik van een condoom kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• borstvoeding geeft en aanvullende anticonceptie wilt
• snel na de bevalling seks hebt, terwijl je nog geen andere anticonceptie gebruikt
• een korte periode tussen twee zwangerschappen wilt overbruggen
• voorkeur hebt voor een hormoonvrije anticonceptiemethode.

Hormoonspiraaltje
Het hormoonspiraaltje kan door ons als verloskundige in je baarmoeder worden geplaatst. Daar kan het vijf jaar blijven zitten. Een progestageen hormoon in het spiraaltje voorkomt een zwangerschap. De betrouwbaarheid is meer dan 99%.

Het hormoonspiraaltje kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• borstvoeding geeft en aanvullende, betrouwbare anticonceptie wenst
• meteen na verwijdering zwanger wilt worden
• één keer in de vijf jaar aan anticonceptie wilt of kunt denken
• het niet erg vindt dat je tussentijds kunt bloeden en de bloeding vermindert of zelfs stopt.

Koperspiraaltje
Evenals het hormoonspiraaltje kunnen ook wij het koperspiraaltje in je baarmoeder plaatsen. Daar kan het 5 jaar tot 10 jaar blijven zitten. Het bevat geen hormonen. Het koper maakt de zaadcellen inactief en voorkomt bevruchting zodat je niet zwanger wordt. Deze methode is voor 99% betrouwbaar.

Het koperspiraaltje kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• borstvoeding geeft en aanvullende, betrouwbare anticonceptie wenst
• voorkeur hebt voor een hormoonvrije anticonceptiemethode
• één keer in de vijf tot tien jaar aan anticonceptie wilt of kunt denken
• het niet erg vindt dat de menstruatie langer kan duren, met mogelijk heviger bloedverlies in het begin.

Bij gezonde vrouwen met een ongecompliceerde medische voorgeschiedenis kunnen wij een recept voor het hormoonvrije spiraaltje (T-Safe, Ballerine, Multi-Safe short), het hormoonhoudende spiraaltje (Mirena, Kyleena) voorschrijven en deze ook plaatsen.

Hormoonvrij en hormoonhoudende spiraal

Een spiraaltje is een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie dat goed te combineren is met het geven van borstvoeding. Er zijn twee soorten spiraaltjes: het hormoonvrije koperspiraaltje (T-Safe, Ballerine en Multi-Safe short) en het hormoonspiraaltje (Mirena en Kyleena).

Hormoonvrij spiraal

Een koperspiraaltje is hormoonvrije anticonceptie en geeft geleidelijk een beetje koper af. Koper verlamt de zaadcellen die de baarmoeder binnenkomen en maakt ze inactief zodat er géén bevruchting kan plaatsvinden.

Het T-Safe koperspiraaltje is zeer betrouwbaar en als enige spiraal geregistreerd voor een gebruik van 10 jaar. Het T-Safe spiraaltje is het meest gebruikte koperspiraaltje in Nederland en geniet de voorkeur van het Nederlands Huisartsen Genootschap. Het Ballerine koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Dit nieuwe spiraaltje bestaat uit een aantal koperen balletjes, geregen aan een flexibel frame met ‘memory shape’. Zodra het frame uit de inbrenghuls komt, krult het zich in de baarmoeder op tot een bolle vorm met een diameter van slechts 15 mm. De Ballerine wordt gemakkelijk ingebracht door de zeer dunne inbrenghuls (3,2 mm). Door de soepele 3D vorm is het een goed alternatief voor vrouwen die minder goed reageren op andere koperspiralen. Het Multi-Safe short koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Dit spiraaltje is vanwege de kleine afmeting geschikt voor de kleinere baarmoeder.

Uiteraard kan je de spiralen ook voor een korte periode laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in.

Met een koperspiraaltje behoud je je eigen menstruatiecyclus. Eventuele bijwerkingen die je tijdens de eerste drie maanden na plaatsing kunt verwachten zijn onder meer: een langduriger en/of heviger menstruatie, buikkrampen en tussentijds bloedverlies. Hierna herstelt de natuurlijke cyclus zich. In enkele gevallen kan het bloedverlies blijvend iets toenemen. Raadpleeg de websites www.t-safe.nl, www.ballerine.nl en www.multi-safe.nl voor een overzicht van de bijwerkingen.

Een koperspiraaltje werkt óók als morning-after spiraaltje als het geplaatst wordt binnen vijf dagen na onveilig vrijen. Het koperspiraaltje maakt het baarmoederslijmvlies ongeschikt voor de innesteling van een eventueel bevruchte eicel.

De koperspiraaltjes kun je online bestellen via https://titushealthcare.nl/webshop. Dit is alleen een optie als je niet aanvullend verzekerd bent en niet voor vergoeding in aanmerking komt.

Indien je wel aanvullend verzekerd bent wordt in de meeste gevallen het spiraaltje vergoed door de zorgverzekeraar. Je dient dan met een recept het spiraaltje af te halen bij de apotheek. Het T-Safe spiraaltje kost € 69,-, de Ballerine € 119,- en de Multi-Safe short € 52,-

Hormoonhoudend spiraal

Het hormoonspiraaltje geeft geleidelijk een kleine hoeveelheid hormonen af en zorgt ervoor dat het slijm in de baarmoederhals ‘taaier’ wordt, waardoor zaadcellen er moeilijker doorheen kunnen. Door de afgifte van het hormoon levonorgestrel in de baarmoeder worden de zaadcellen minder beweeglijk; dit verkleint de kans op een bevruchting. Door de afgifte van het hormoon en doordat het spiraaltje een ‘vreemd voorwerp’ in de baarmoeder is, wordt het baarmoederslijmvlies niet of nauwelijks opgebouwd. Hierdoor kan een eventueel bevruchte eicel zich niet innestelen. Tot slot wordt bij sommige vrouwen de eisprong onderdrukt. Als er geen eicel vrijkomt, kan er geen bevruchting plaatsvinden.

Er zijn twee soorten hormoonspiralen: de Mirena en de Kyleena. Het verschil zit hem in de grootte: de Kyleena is iets kleiner en geeft wat minder hormonen af. Beide spiralen zijn even betrouwbaar en geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Uiteraard kan je de beide spiralen ook voor een korte periode laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in.

Bijwerkingen die bij het hormoonspiraaltje het vaakst kunnen voorkomen zijn meer of minder bloedverlies tijdens de menstruatie, tussentijds bloedverlies of het wegblijven van de menstruatie. Daarnaast komen ook hoofdpijn, buikpijn en rugpijn vaak voor, evenals vaginale afscheiding en ontsteking van de schaamlippen of vagina. Raadpleeg de bijsluiter van Mirena of Kyleena voor een overzicht van de bijwerkingen.

Indien je aanvullend verzekerd bent kom je in de meeste gevallen in aanmerking voor vergoeding door de verzekeraar. Je dient dan met een recept het spiraaltje af te halen bij de apotheek. Het Mirena of Kyleena spiraaltje kost ongeveer € 150,-.

Kosten plaatsing

De kosten van het plaatsen en het verwijderen van een spiraaltje door een verloskundige worden meestal vergoed door de zorgverzekeraars. Kijk dit even na in je polis van je zorgverzekering.

Spiraalplaatsing

Voor de spiraalplaatsing neem je zelf het spiraaltje mee. Soms heeft de praktijk zelf spiraaltjes op voorraad.

De behandeling duurt ongeveer 30 minuten. We beginnen met een inwendig onderzoek om de ligging en grootte van je baarmoeder te controleren. Vervolgens plaatsen we het spiraaltje, wat slechts enkele minuten duurt. De plaatsing kan gevoelig zijn, dus adviseren wij je ongeveer een uur van tevoren twee ibuprofen of Aleve Feminax in te nemen.

Een spiraaltje kan vanaf 10 tot 12 weken na de bevalling worden geplaatst.

Indien je nog nooit bevallen bent, plaatsen we het spiraaltje het liefst tijdens je menstruatie, omdat je baarmoedermond dan wat open staat. Dit vergemakkelijkt de plaatsing. Daarnaast weten we dan dat er op dat moment geen sprake is van een zwangerschap.

Het is normaal dat je na een spiraalplaatsing buikkrampen of een zeurend gevoel in de onderbuik kan krijgen. Dit is meestal van korte duur. Daarbij kan je gedurende de eerste drie maanden na plaatsing wat last ondervinden van onregelmatig en/of extra bloedverlies en buikkrampen. Neem contact met ons op als je vragen hebt of tegen problemen aanloopt.

Spiraal verwijderen

Indien je je spiraaltje wilt laten verwijderen, dan kan je ook bij ons terecht. Na verwijdering van het spiraaltje ben je direct weer vruchtbaar.

Een pessarium is een latex of siliconen kapje met een flexibele rand die je zelf in de vagina inbrengt. Het pessarium voorkomt dat zaadcellen in de baarmoeder en de eileiders komen, maar alleen als je het gebruikt in combinatie met een zaaddodend middel.

De betrouwbaarheid is 99% bij goed gebruik. Heb je voorafgaand aan je zwangerschap een pessarium gebruikt en wil je dit na de bevalling weer doen? Dan moet opnieuw een pessarium worden aangemeten of geselecteerd.

Het pessarium kan voor jou een goede keuze zijn als je:

• borstvoeding geeft en aanvullende, betrouwbare anticonceptie wenst
• meteen na verwijdering zwanger wilt kunnen worden
• het niet erg vindt om voordat je seks hebt, het pessarium inbrengt
• voorkeur hebt voor een hormoonvrije anticonceptiemethode

Wil je echt niet meer zwanger worden en/of geen biologische kinderen meer wilt. Dan kun je kiezen voor sterilisatie bij de man of vrouw. Een sterilisatie is definitief . Denk er goed over na en praat erover met je verloskundige of (huis)arts. De betrouwbaarheid is ongeveer 99%.

Sterilisatie kan voor jou of je partner een goede keuze zijn als je:

• nu en in de toekomst geen kinderen meer wilt
• niet meer aan anticonceptie wilt denken.